بخش چهارم از ضابطه ۷۱۴ بارهای وارده بر اجزاء نما و معیارهای پذیرش( قسمت اول)

۳-۳-۲- معیارهای پذیرش ، ضوابط و الزامات لرزه ای اجزاء نما

در این بخش رفتار لرزه ای انواع نما و معیارهای پذیرش آن ارائه شده است . چنانچه طبق جدول ۳-۲ کنترل لرزه ای برای نما مورد نظر ضرورت داشته باشد، نما و اتصالات آن باید تحت اثر نیروهای اینرسی کنترل شود. علاوه بر این با توجه به حساس بودن نما به جابجایی، بررسی جابجایی نسبی سیستم سازه ای در بردارنده نما و اثر آن در رفتار نما نیز ضروری می باشد.

اتصلات نما باید با روش های مناسب که در این دستورالعمل ارائه شده است، طراحی و اجرا گردند. در صورتیکه نما و اتصالات آن معیار جابجایی نسبی را برآورد نکند باید نسبت به جایگزینی آن با نما یا اتصالات نوع دیگر یا کاهش دریفت طراحی طبقات به منظور کاهش جابجایی ها تا حدی که نما و اتصالات آن قابلیت تحمل آن را داشته باشند و یا جداسازی نما از سازه به گونه ای که دریفت طبقات بر آن اثر نگذارد اقدام نمود.

در این بخش، معیارهای پذیرش لرزه ای نماهایی که طبق جدول ۳-۲کنترل لرزه ای آنها ضرورت دارد، ارائه شده است. علاوه بر مقایسه عملکرد جزء با معیارهای پذیرش، ارزیابی چشمی و ظاهری نیز باید طبق ضوابط انجام شود. وضعیت تکیه گاه ها و مهارهای جزء به دقت مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت نیاز تعمیر گردد.

همچنین کنترل پایداری دیوارهای نگهدارنده نما نیر باید انجام پذیرد.

۳-۳-۲-۱- نماهای چسپانده شده

این نوع نما شامل نماهای سنگی، آجری و سرامیکی چسپانده شده، نمای اتیکس، نمای آستر سیمانی STUCCO و نمای EIFS می باشد.

در نماهای چسپانده شده، اتصال و مهار پشت بندی باید قادر به تحمل نیروهای طراحی لرزه ای افقی محاسبه شده در بند ۳-۳-۲ باشند.

با توجه به اینکه نماهای چسپانده شده حساس به جابجایی محسوب می شوند، ممکن است در اثر تغییر شکل لایه زیرین ترک خورده یا از جای خود بیرون رانده شوند. در صورتیکه این اجزاء به طور مستقیم روی دیوارهای برشی یا اعضای سازه ای که تحت جابجایی بزرگ قرار گیرند، نصب شوند، در زلزله آسیب پذیر خواهند بود. در نماهای چسبانده شده در صورتیکه اتصال نما ضعیف باشد( خوب چسبانده باشد) ، ممکن است در اثر شتاب مستقیم، اتصال از بین برود و قطعه آزاد گردد. این امر می تواند به دلیل نفوذ آب در طول زمان یا خرابی لایه زیرین رخ دهد.

در نماهای چسبانده شده خرابی داخل صفحه نما معمولا بر اثر تغییر شکل سازه دربرگیرنده دیواری که نما بر روی آن چسبانده شده است رخ می دهد که باعث به وجود آمدن ترک و گسترش آن می شود. خرابی خارج از صفحه که به صورت بیرون افتادن نما رخ می دهد، مستقیما به دلیل شتاب می باشد. چنانچه تغییر شکل نما و دیوار پشتیبان آن، معیارهای پذیرش را برآورده نسازد، باید تغییر مکان جانبی نسبی طبقات را محدود کرد یا با ارائه جزئیات ویژه، اتصال دیوار پشتیبان به سازه محیطی را جدا نمود. در محاسبه تغییر مکان جانبی نسبی طبقات، اثر رفتار دیوارهای پشتیبان بر روی سازه باید در نظر گرفته شود.

در سطح عملکرد کاربری بی وقفه با توجه به هدف کاربردی نماها، سازه باید به گونه ای طراحی شود که حداکثر تغییر مکان نسبی داخل و خارج از صفحه آن به ۰۱/۰ ارتفاع طبقه محدود گردد. در سطح عملکرد ایمنی جانی برای نماهای چسبانده شده، سازه باد به گونه ای طراحی شود که حداکثر تغییر مکان نسبی داخل و خارج از صفحه آن به ۰۲/۰ ارتفاع طبقه محدود گردد.

۳-۳-۲-۲- نماهای مهار شده

نماهای مهار شده شامل نماهای آجری و سنگی مهارشده، نماهای سرامیکی مدولار، تخته های سیمانی می شود. این نماها به دیوار پشتیبان فولادی ( دیوار غیر باربر LSF) ، دیوار بتنی یا دیوار بلوکی متصل می گردند. در نمای مهارشده اتصالات باید بارهای ثقلی ناشی از وزن نما به همراه بارهای لرزه ای ناشی از شتاب افقی داخل صفحه، خارج صفحه و قائم زلزله را تحمل نمایند.

در سطح عملکرد کاربری بی وقفه با توجه به هدف کاربردی نماهای مهار شده، سازه باید به گونه ای طراحی شود که حداکثر تغییر مکان نسبی داخل و خارج از صفحه آن به ۰۱/۰ ارتفاع طبقه محدود گردد. در سطح عملکرد ایمنی جانی برای نماهای مهار شده، سازه باید به گونه ای طراحی شود که حداکثر  تغییر مکان نسبی داخل و خارج از صفحه آن به ۰۲/۰ ارتفاع طبقه محدود گردد.

۳-۳-۲-۳- پانل های پیش ساخته بتنی

پانل پیش ساخته بتنی نیز حساس به پارامترهای تغییر شکل و شتاب می باشند. این اجزاء معمولا توسط اتصالات مکانیکی در فاصله های مشخص به سازه محیطی (تیرهای طبقات) وصل می شوند. اتصالات این نماها نیز باید برای بارهای ثقلی ناشی از وزن و شتاب های داخل صفحه و خارج صفحه زلزله به همراه شتاب قائم زلزله طراحی گردند.

۳-۳-۲-۴- نماهای کامپوزیت

با توجه به وزن واحد سطح پایین این نماها و جنس شکل پذیر آنها نیازی به کنتترل لرزه ای این نماها نیست . این نماها باید برای سایر انواع بار وارده شامل بار باد و ضربه طراحی شوند.

۳-۳-۲-۵-نماها و دیوارهای شیشه ای

دیوارهای شیشه های در اصل حساس به جابجایی محسوب می شوند ، ولی ممکن است بر اثر نیروهای بزرگ حاصل از شتاب، دچار تغییر شکل و از هم گسیختگی گردند. عملکرد شیشه در طول زلزله سیستم دیوار و شیشه بستگی دارد و به صورت یکی از موارد زیر می تواند رخ دهد:

شیشه بدون شکستن در قاب یا تکیه گاه خود باقی بماند.

شیشه خرد شود ولی هم چنان در قاب یا تکیه گاه خود باقی بماند و به عنوان مانعی برای ورود و خروج هوا عمل کند. در این شرایط شیشه هنوز قادر به سرویس دهی می باشد.

شیشه خرد شود ولی در شرایطی پر مخاطره در قاب یا تکیه گاه خود باقی بماند. به طوریکه امکان فروریزی آن در هر لحظه وجود داشته باشد.

شیشه به صورت خرد شده و یا کامل از قاب خود بیرون بریزد.

چنانچه تغییر شکل دیواره های شیشه ای معیارهای پذیرش را برآورده نسازد، باید تغییر مکان جانبی نسبی طبقات سازه را محدود کرد یا با ارائه جزئیات ویژه ، اتصال سیستم دیواره شیشه ای به سازه را جدا نمود. همچنین می توان از شیشه ای استفاده کرد که هنگام خرد شدن ایمنی بالایی داشته باشد یا پس از خرد شدن در قاب خود باقی بماند.

سطح عملکرد ایمنی جانی

نماهای شیشه ای و سازه نگهدارنده آنها باید قادر به تحمل نیروهای لرزه ای طراحی محاسبه شده طبق بند ۳-۲-۲ باشند.اجزای شیشه ای که یکی از ضوابط زیر را برآورده سازند، سطح عملکرد ایمنی جانی را برآورده می کنند:

• هر جزء شیشه ای که دارای فاصله کافی از قاب نگهدارنده خود باشد به طوری که در تغییر مکان نسبی لرزه ای که جزء باید بر اساس آن طراحی شود تماس فیزیکی بین شیشه و قاب رخ ندهد. این فاصله از رابطه زیر به دست می آید:

در این رابطه :

که در آن:

: ارتفاع شیشه                                           :  فاصله بین لبه های قائم شیشه و قاب

: عرض شیشه                                             : فاصله بین لبه های افقی شیشه و قاب

: تغییر مکان نسبی لرزه ای که نما بر مبنای آن طراحی شده است و از رابطه ۹ و ۱۰ به دست می آید.

• شیشه های یکپارچه کاملا بازپخت شده که در ارتفاعی کمتر از ۳ متر از سطح پیاده رو قرار گرفته اند.
• شیشه های لمینیت کاملا بازپخت شده با آنیل با ضخامت بیشتر از ۵/۷ میلیمتر که به صورت مکانیکی در قاب نگهدارنده خود محصور شده اند. لبه های این شیشه ها توسط زبانه های wet-glazed که دارای حداقل عرض تماس ۱۲ میلی متر می باشند و یا توسط سایر سیستم های مهاری تائید شده به قاب نگهدارنده خود محکم می شوند.
• هر جزء شیشه ای که شرایط تغییر مکان نسبی رابطه زیر را برآورده سازد.

که در این رابطه:

:   تغییر مکان نسبی لرزه ای

:  تغییر مکان نسبی لرزه ای که موجب بیرون افتادن شیشه از قاب نگهدارنده خود می شود و باید روش تحلیلی تائید شده ای به دست آمده باشد.

۲- سطح عملکرد قابلیت استفاده بی وقفه

نماهای شیشه ای و سازه نگهدارنده آنها باید قادر به تحمل نیروهای لرزه ای طراحی محاسبه شده باشد.اجزای شیشه ای که یکی از ضوابط زیر را برآورده سازند، سطح عملکرد کاربری بی وقفه برا برآورده می کنند:

• هر جزء شیشه ای که دارای فاصله کافی از قاب نگهدارنده خود باشد به طوری که در تغییر مکان نسبی لرزه ای که جزء باید بر اساس آن طراحی شود تماس فیزیکی بین شیشه و قاب رخ ندهد. این فاصله از رابطه ۳-۹ یا  ۳ -۱۰به دست می آید.
• هر جزء شیشه های یکپارچه کاملا بازپخت شده که دارای فاصله کافی از قاب نگهدارنده خود باشد به طوری که در تغییر مکان نسبی لرزه ای که جزء باید بر اساس آن طراحی شود تماس فیزیکی بین شیشه و قاب رخ ندهد. این فاصله از رابطه ۳-۱۰ به دست می آید.
• هر جزء شیشه ای که شرایط تغییر مکان نسبی رابطه زیر را برآورده سازد.

پارامترهای مختلف این رابطه قبلا تعریف شده اند.