دیوارهای پرده ای شیشه آلومینیوم به زبان ساده
می 30, 2020
اهمیت برنامههای استراتژیک در شرایط تلاطم و رکود
برای شرکتها و سازمان ها
هر چه فعالیتهای تولیدی- بازرگانی و اقتصادی با تلاطم بیشتر همراه باشند نیاز سازمانها به استفاده ازبرنامههای استراتژیک بیشتر میشود. اغلب سازمانها برای افزایش اعتبار، بقا و رشد خود نیاز به تدوین برنامههای استراتژیک دارند. این برنامهریزی ارتباط مستقیمی با فعالیت، پویایی، ساختار و میزان رسمیت سازمان دارد.
جهت دستیابی به یک برنامه استراتژیک به زبان ساده باید:
-شرایط، عملکرد، تواناییهای گذشته و تعالی سازمان را بررسی نمود و جهت و نحوه رسیدن به برنامههای بلندمدت را ترسیم کرد ودر این مسیر شرایط مورد انتظار را باید پیشبینی نمود. از آنجا که تعامل میان عوامل تاثیرگذار محیط درونی و بیرونی سازمان بسیار زیاد است نمیتوان با اطمینان کامل اظهار داشت در آینده محیط درونی و بیرونی سازمان دچار چه تغییراتی خواهد شد، لذا برنامهریزی برای سازمانها امری ضروری است.
لذا لازم است چشماندازهای آتی محیط درونی و محیط اختصاصی بیرونی سازمان ترسیم گردد. برنامهها تبیین و پیشبینیهای محیطی مورد نیاز ارایه شود. به این ترتیب میتوان گفت استراتژی یعنی تشخیص فرصتهای اصلی و تمرکز برروی منابع سازمان درجهت تحقق منابع نهفته در آن است.
فرصتها درونمایه اصلی و حرکتهای استراتژیک هستند، فرصت در سازمان از نیاز تامین نشده شکل میگیرد و عمر استراتژی محدود به اعتبار عوامل زیر بنایی آن است. میتوان گفت استراتژی هنر خلق ارزش و نیز چهارچوبهای هوشمند اداره ایدهها میباشد. و راهی است که سازمانها زمینههای فعالیت خود را تعریف میکنند. به هرحال، استراتژی به تعریف دیگر فرایند تعیین ماموریت، مقاصد و هدفهای اساسی و بلندمدت سازمان و پذیرش جریان اقدامات و تخصیص منابع ضروری برای دستیابی به هدفها میتواند تعریف گردد.
هر استراتژی دارای ۵ ویژگی مهم است:
اول- هدفهایی که قابل دستیابی هستند.
دوم- اولویتبندی هدفها
سوم-تبیین سیاستهای لازم برای هدایت منابع
چهارم-توالی برنامهها
پنجم- راهکارهای صحیح دستیابی به هدفها
صاحبنظران علم مدیریت استراتژیک، این مفهوم را به پنج P معرفی کردهاند:
Plan-برنامه
Ploy-شگرد
Pattern-الگو
Posibion-موقعیت
Perpective-چشم انداز
در حال حاضر P ششم با عنوان پیشبرد نیز به موارد فوق اضافه شده است و این یعنی جهت دستیابی به استراتژی نیازمند تداوم هستیم.
برای دستیابی به استراتژی سازمانی باید تصمیمات استراتژیک بهمنظور آماده کردن شرایط و فرایندهای تصمیم سازمانی اتخاذ شدند و مراحل زیر باید طی شوند:
بررسی و بازنگری و تحلیل اطلاعات مهم و تخصصی گذشته
ایجاد چهارچوب نظاممند برای تجزیهوتحلیلهای درون سازمانی و برون سازمانی
تدوین طرحهای بهبود کیفیت و شناسایی نواحی مسئله خیز
ارایه راهکارهای کاهش صرف زمان در جهت گسترش الگوهای تجزیهوتحلیل عرصههای تست و مطالعه
سازمانها باید برنامههای خود را حول چهار محور زیر طراحی کنند:
۱- نحوه رشد شاخصها
۲- نحوه رشد سطوح مدیریت و تغییرات ساختار سازمانها
۳- شیوههای افزایش آمادگیهای سطوح مدیریت برای رویارویی با محیطهای متلاطم و متحول
۴- تغییر و تحول روند مولفههای محیط اختصاصی و عمومی
امروزه بدلیل ریسک رو به افزایش، هزینههای بالای اشتباهات و وضعیت نامساعد بازرگانی و اقتصادی، مدیران حرفهای تمایل شدیدی به استفاده از الگوهای برنامهریزی استراتژیک دارند تا بتوانند موقعیت رقابتی سازمان را در محیط متلاطم و در معرض تغییر و تحول دائمی حفظ کنند و این یعنی دانش برنامهریزی استراتژی برای ارتقاء کارایی و عملکرد سازمانها در تعامل با محیطهای متغیر اهمیت دارد و توان یادگیری سازمان را بالا میبرد، سلسلهمراتب راهبردی به ترتیب زیر است:
سطح عملیاتی، سطح فنی، سطح تاکتیکی، سطح استراتژیک
سلسلهمراتب سطح سازمانی به ترتیب زیر است:
کل سازمان، بخشها، کار کردی (وظیفهای)
انواع استراتژی:
۱-برنامه ریزی شده
۲-اقتضایی
۳- کارآفرین
۴- انطباقی
حال به شرح مختصری در خصوص انواع استراتژیها میپردازیم:
اول: برنامهریزی شده
-در این نوع برنامهریزی هدفگذاری از سوی مدیران ارشد انجام میگردد.
-اعمال نظارت برای حصول اطمینان از اجرای طرحها بسیار اهمیت دارد.
-با متعادل کردن محیط درونی سازمان بهصورت برنامهریزی شده اقدام میشود.
-کنترل و پیشبینی عملیات از اولویتهای مهم بوده و این پیشبینی باید حرفهای و مطالعه شده باشد.
– بهرهگیری از علم مدیریت و استفاده از تحلیل خط مشیها در حصول یک نتیجه برنامهریزی شده بسیار اهمیت دارد.
-با اجرای پلکانی برنامهها، فرصت کافی جهت بررسی مقدار درستی و تاثیر آنها در سازمان قابل سنجش است.
-با مشخص شدن ابزار تحقیق استراتژیهای کل سازمان میتوان پیشبینی لازم زمانی را نیز تجربه نمود.
– پیوستگی فرایند تصمیمگیری در حصول به یک سازمان برنامهریزی شده فاکتور اصلی میباشد.
دوم: اقتضایی
-نقش بالای شرایط و مفروضات درونی و بیرونی سازمان در تنظیم و تدوین استراتژی اقتضایی قابل توجه است خصوصا در محیطهایی که بسیار تلاطم و غیرقابل پیشبینی دقیق میباشند.
-تبعیت از امکانات و توانمندیهای موجود از رکنهای اساسی استراتزی اقتضایی است.
– سازگاری با سازو کارها، راهبریها و راهکارها براساس مختصات موجود
-توجه به شرایط و واقعیتهای اجتماعی، فرهنگی- اقتصادی و فنی موجود
– توجه به منابع و قدرت بهرهگیری از آنها در سازمانها در شرایط بحران و تلاطم از شاخصههای استراتژی اقتضایی است.
سوم: کارآفرین
-ابتکار و خلاقیت مدیران سازمانها در این استراتژی خاص مورد انتظار میباشد.
-علاقهمندی به استفاده از فرصتها و نوآوریها براساس خلاقیت مدیران سازمان از فاکتورهای مهم استراتژی کارآفرینی است.
-بالا بردن قدرت اجرایی مدیران و بهرهگیری از منابع بهصورت صحیح و فراهم نمودن زمینه سریع تصمیمگیری مدیران
– برخورد مدیران با ابهامات، پیچیدگیها و سلسلهمراتب زیاد و به زبان ساده از بین بردن بروکراسیهای زاید
– تبعیت نکردن از خواستههای گروههای فشاردر سازمانها و صداقت به استرتژی مستمر و رو به جلو
– پذیرش ریسک و ریسکگرا بودن
– بهرهگیری از فرصتها، امکانات، تقاضاها و روندها
– هدفگذاری براساس شاخصهای رشد و استفاده از استراتژیهای مبتکرانه و نو از خصوصیات بارز استراتژی کارآفرینی است.
چهارم: انطباقی
-پذیرش شرایط موجود از سوی سیاستگذار و کنار آمدن (انطباق) با محیطهای پیچیده
-روشن نبودن هدفها، خلط هدفها یا خیالپردازیها
اعمال قدرت با استفاده از عرصهها و نیروهای سیاسی و فعالیتهای اجتماعی
فقدان وحدت فرماندهی، کنترل و نظارت
توجه به صفبندی و آرایش منابع و نیروها
تقسیم کارها و تبعیت از ائتلاف برای پیشبرد فعالیتها
اشتراک مساعی اعضاء سازمان برای برقراری تعامل متعادل
برخورد انفعالی برای حل مسائل در سازمان
بالا بودن انعطافپذیری در انطباق با واقعیات درون و برون سازمانی
تدوین استراتژی در چهارچوب اطلاعات، ایدهها و الگوهای نسبتا جدید در سازمان
آنچه میتوان از گفتار فوق به طور خلاصه نتیجه گرفت: در محیطهایی که ویژگی آنها پیچیدگی و تغییر مستمر است ظرفیت نوآوری و تفکرات استراتژیک به عنوان هسته مرکزی خلق مزیت رقابتی بهحساب میآیند.
جهتگیری بلندمدت سازمان ویا شرکت و اینکه سازمان یا شرکت در چه رشتههایی باید فعالیت کند و تطبیق فعالیتهای سازمان یا شرکت با محیط در جهت به حداقل رسانیدن تهدیدها و حداکثر کردن فرصتها از خصیصههای مهم برنامهریزی استراتژیک است.
منابع:
-مینتس برگ – جیمز براین، کوئین – ترجمه محمد صائبی ۱۳۷۶
-دکتر حمیدی زاده – استراتژی – مفاهیم و شاخصهها
Thompson-١-١٤٩۵ –
